Gudniinka gabdhaha waa la mamnuucay!

Qof kasta oo ku dhaqma gudniinka gabdhaha wuxuu ku xadgudbayaa xuquuqda aadanaha (xuquuqda aadanaha ayaa quseysa dadka oo dhan, iyadoo aan loo eegeyn inay ka yimaadeen Afrika, Australia, Aasiya, Mareykanka ama Yurub, ha ahaadeen rag ama dumar ama wali carruur, iyadoo aan loo eegeyn waxa ay aaminsan yihiin iyo haddii ay yihiin hodan ama sabool), khaasatan xuquuqda go’aaminta jir ahaaneed (xuquuqda aad u leedahay inaad go’aansato nafsaddaada sida aad ula dhaqmayso jirkaaga iyo sida jirkaaga loola dhaqmayo) iyo in laga ilaaliyo xadgudubyada ka dhanka ah haweenka iyo gabdhaha. Gobolku waxaa ku waajib ah inuu ka ilaaliyo gabdhaha iyo haweenka naafeynta xubinta taranka iyo inay siiyaan taageero.

Jarmalka, nooc kasta oo ka mid ah gudniinka gabdhaha waa la mamnuucay waxaana lagu ciqaabayaa dhaawac culus oo jidhka ah (Qaybta 226a ee Xeerka Ciqaabta Jarmalka).

Ma ahan oo keliya dadka sameeyay gudniinka kuwa la ciqaabayaa, laakiin sidoo kale waalidiinta iyo ehelkaa gabadha la gudo ayaa la ciqaabayaa. Gabdhaha ku nool Yurub mararka qaarkood waa la gudaa marka lagu jiro ciidaha ee ay joogaan waddanka waalidkood ama waddan ka mid ah waddamada deriska ah. Xubin ehelka dhow ah (tusaale ahaan ayeeyada ama eddada) ayaa laga yaabaa inay rabaan in gabadha la gudo. Sidoo kale waa la ciqaabayaa qof kasta oo sameeyey ama u oggolaaday gudniin dibedda ah. Qof kasta oo ku xadgudba xayiraadda waxaa lagu ciqaabi doonaa xabsi illaa 15 sanno ah, ama waxaa laga yaabaa inuu waayi karo sharciga deganaanshaha oo waddanka laga saaro. Tani waxay qusaysaa dhammaan noocyada gudniinka dumarka.

Waalidku waxay mas’uul ka yihiin ilaalinta gabdhahooda. Haddii aysan mas’uuliyaddan qaadin, mas’uuliyiinta ku habboon ayaa ku lug yeelan doona waaliddiintana waa laga qaadi karaa barbaarinta, taasoo la micno ah in hay’adaha dowladdu ay gabadha ka qaadaan qoyska si ku meel gaar ah ama si joogto ah.

Gabdhaha iyo haweenka ay dhibaatadu saamaysey waxay dacwad dhaawac ku soo oogi karaan qofka sameeyay gudniinka. Tan macnaheedu waa qofku waa inuu ku siiyo wax sababtoo ah isagu ama iyadu waxay kugu keentay inaad la dhibaatooto gudniin.